Fonem ialah bunyi bahasa yang menunjukkan
perbezaan erti. Misalnya kata bayang dan layang. Bunyinya
hampir sama. Yang berbeza hanya [b] dan [l]. Tentulah
bunyi-bunyi ini yang menyebabkan perbezaan erti itu. Oleh itu /b/
dan /l/ ialah fonem. Fonem dan transkripsi fonem diletakkan dalam
kurungan / /.
Bunyi-bunyi yang berbeza dalam pasangan kata
yang berikut merupakan fonem-fonem yang berasingan.
tabah - tapah tekak - tegak
sabun - sabung baru - balu
wang - bang siang - tiang
Pasangan kata yang menunjukkan perbezaan
perkataan yang paling kecil tetapi kedua-dua perkataan yang berpasangan itu
mempunyai makna yang berlainan, dinamakan pasangan minimal atau pasangan
terkecil. Sekiranya pasangan perkataan yang mempunyai perbezaan yang
minimal tadi tidak berbeza maknanya, maka bunyi yang berbeza itu bukanlah dua
fonem yang berlainan tetapi merupakan alofon dari satu fonem. Keadaan
ini disebut variasi atau kelainan bebas. Contoh: /faham/
- /paham/ dan /bilik/ - /bili?/.
Selain daripada pasangan minimal yang dinyatakan di atas ,
terdapat lagi beberapa contoh yang akan diperjelaskan untuk lebih memberi
kefahaman yang mendalam. Contohnya perkataan kaya dan paya.
Kedua perkataan ini mempunyai makna yang berbeza, hal ini disebabkan oleh fonem k dan
p.
Fonem seperti apa yang kita harus fahami ialah unit yang terkecil yang dapat
membezakan makna. Maka bunyi k dan p merupakan unit-unit terkecil itu yang
dapat membezakan makna perkataan kaya dan paya. Maka bunyi k dan p boleh
dikategorikan sebagai fonem yang membezakan makna. Oleh itu bunyi k dan p
diletakkan dalam kurungan fonem iaitu /k/ dan /p/.
No comments:
Post a Comment