Fonem ialah
unit bahasa terkecil yang berfungsi. Satu unit ujaran yang bermakna, atau
perkataan, terdiri daripada beberapa unit bunyi, misalnya kata cari. Kata ini
terdiri daripada empat unit bunyi, iaitu
c, a, r, i. Unit-unit bunyi ini dipanggil fonem, iaitu unit terkecil
yang berfungsi. Jika c diganti dengan j, maka
palu akan bertukar menjadi jari. Oleh itu, c dan j adalah unit terkecil
yang berfungsi kerana unit itu membezakan maksud ujaran.
Fonem terdiri
daripada anggota fonem yang dipanggil alofon. Alofon juga merupakan kelainan
bunyi antara satu sama lain tetapi masih tergolong ke dalam satu fonem.
Kelainan bunyi yang tergolong ke dalam satu fonem ini berlaku akibat
terpengaruh oleh bunyi tertentu sama ada yang terdahulu atau terkemudian
daripadanya.Misalnya, fonem k, / kadi /
daki / paksi>/. Bunyi k dalam /kadi/
dan /daki/ diujarkan sebagai letupan bibir yang
sempurna, tetapi dalam /paksi/>, bunyi
k diujarkan sebagai letupan bibir yang tidak sempurna, yakni tidak
diletupkan.
Dengan itu,
daripada ketiga-tiga contoh kata di atas, fonem
k mempunyai dua alofon. Maksudnya
bunyi-bunyi alofon tersebut hampir-hampir sama dari segi cara pengucapannya dan
juga cara penghasilannya.
No comments:
Post a Comment